de poppen van Pim Tooster
Laatst was ik in museum de Fundatie en daar viel mijn oog op de poppen van Pim Tooster. Aan het begin van de tentoonstelling wandelden we langs allemaal schilderijen. Mooi en inspirerend, maar het bracht geen speciaal gevoel naar boven. Het gevoel wat ik kan hebben bij kunst, dat je blij, geïnspireerd wordt en gaat stuiteren. Dat effect kan kunst op mij hebben, het is als magie voor de ziel. Ik was even bang dat het gevoel zich tijdens deze tentoonstelling niet zou laten zien, maar o wat had ik dat mis! Aan het eind van de tentoonstelling was een kamer met het werk van Pim Tooster. Mijn hart maakte een sprongetje en ik was op slag verliefd. Het waren assemblages van oud speelgoed. Driedimensionale kunstwerken van gevonden voorwerpen, bedacht en samengebracht tot een nieuwe compositie. De kunstwerken zijn ontstaan door een grootschalige renovatie in de wijk waar Pim zijn atelier had. Dagelijks zag hij op zijn weg naar het atelier het renovatieproces vorderen en startte met het jutten van mooie stukjes sloophout uit bouwcontainers. Ook trof hij naast het vuil drie verhuisdozen vol oude poppen en speelgoedbeestjes. Ik weet niet hoe het met jullie zit, maar ik zie enige gelijkenis met mijn eigen manier van werken. Het resultaat is verbluffend. Ik voel me weer even kind bij het zien van al dat speelgoed. Het verleidt tot spelen, een gevoel wat ik ook vaak heb als ik bezig ben met mijn eigen assemblages. Het raakt me, vooral ook omdat het even niet lukt om zelf aan de slag te gaan. Een mix van emoties dus.
Het enige jammere vind ik, is dat ze niet allemaal een titel hebben. Uit een titel van een kunstwerk kun je vaak al een hoop opmaken over wat de kunstenaar met het werk bedoeld. Het spreekt net iets meer tot de verbeelding. Zo is er een pop op z’n kop. De pop hangt aan een restje raamkozijn. Het is een lat van een raamkozijn, zwart wit van het vuil en de afgeblakerde verf. Aan de linkerkant is het raamkozijn afgebroken waar door er een mooi grove rand ontstaan is. De scharnieren wijzen naar beneden, er steken een soort roestige pinnen uit waar de pop zich aan vast lijkt te houden. De stoffen pop met porseleinen hoofd houdt zich met een porseleinen arm en een porseleinen voet vast aan het scharnier. Het porseleinen hoofd is met twee stukken touw onder haar oksels vastgebonden aan de rest van het lijf van stof. De pop heeft geen kleren aan, maar bestaat uit een soort wit grijzen semi transparante stof. De voeten en handen zijn met touwtjes aan het lichaam gebonden, een been van het naar beneden hangend deel mist een voet. Op de kop zijn de oogjes en de mond geschilderd, rode lippen en groene ogen. Het blonde lange poppenhaar hangt naar beneden. Het kozijn is op de muur geschroefd en daaraan hangt de pop. Als een klauterend aapje hangt de pop naar beneden. Dit vormt het geheel van het beeld. Hier word ik blij van!
Naast een hoop ander prachtig werk is er ook een beeld, dit keer met naam, van een soort gekruisigde Jezus zonder kruis. Het heet: Show you the way. Hij heeft een arm die naar beneden lijkt te wijzen als een soort half voorover duikende Jezus staat hij met zijn voeten in een rood blok sloophout waaronder vandaan een spijker uitsteekt. De andere arm mist. Geweldig!
Het bezichtigen van deze kamer brengt een hoop energie omhoog. Het begint te borrelen en herinnert mij aan mijn eigen manier van werken. Iet wat teleurgesteld dat de kamer niet groter is komen we erachter dat de expositie verder gaat in kasteel het Nijenhuis, waar we van de ene verbazing in de ander vallen. Naast het werk van Pim Tooster hangen er schilderijen en is er een prachtige beeldentuin. De entourage is adembenemend. Het kasteel met al zijn kitscherigheid met her en der verspreid het werk van Pim Tooster. Een prachtige tentoonstelling zeer de moeite waard. We gaan met een boek van Pim en een hoofd vol inspiratie weer richting huis.
The puppet master
Zelf heb ik een beeld gemaakt waar ik aan dacht bij het werk van Pim Tooster. Dat is het werk de puppet master. Het is een beeld van een zittende man, een bestaand beeld opnieuw omzwachteld met gipsverband. De benen recht naar beneden al zittend op een stoel, alleen dan zit hij op een blauw boek. Op de kaft van het boek staat de tekst: De magische speler. De man is zittend ongeveer 60 cm hoog, heeft een bolhoed op en kijkt met een serieuze blik naar rechts. Zijn armen half gekruisd over elkaar met de handen open. In zijn armen rust een houten kruis met doorzichtige touwtjes eraan. Aan de touwtjes hangt een pop, deze pop bestaat uit een plastic gezicht. Het oogt een beetje als porselein, maar dat is het niet, de pop heeft bruin haar in twee vlechten met een rozen lint erin. Ze heeft een jurk aan, een broek met kantjes aan de onderkant en laarsjes. De pop is helamaal wit gespoten behalve de haren, deze zijn de orginele kleur. Door de verf is de kleding van de pop hard geworden en hangt stijf naar beneden, om haar plastieke armen zijn de touwtjes gebonden. De rest van de pop is van stof gemaakt. Aan de witgeverfde laarsjes zijn de andere touwtjes vastgebonden. De pop is de marionet van de man. De hele man is wit gespoten over het gipsverband heen. Het gipsverband geeft een bepaalde structuur aan de man, hij ziet er wat versleten uit.
Naar aanleiding van dit beeld kunnen we onszelf een aantal vragen stellen. De man kijkt weg van het meisje, hij heeft een treurige blik of hij kijkt zelfvoldaan. Waarom kijkt hij weg van het meisje, wil hij niks met haar te maken hebben of hij gelooft het wel allemaal. Dit beeld gaat over wie de touwtjes in handen heeft. Beslissen we over ons eigen lot of heeft iemand die niet naar ons omkijkt de touwtjes in handen? Laten we ons bespelen of pakken we ons eigen lot? Moeten we meer voor onszelf opkomen of vinden we het allemaal wel prima? Misschien kan je je meer vinden in de man en ben jij degene die een ander aanstuurt. Kunstwerken zijn ervoor om vragen te stellen, op een andere manier te kijken. Dit is in ieder geval wat ik met mijn kunst wil bereiken. Het hoeft niet alleen mooi te zijn, het mag ook lelijk zijn of stockerend als het maar vragen oproept. Je kunt zelf je eigen waarheid eruit halen, dat hoeft niet persé hetzelfde te zijn als wat de kunstenaar bedoelt. Ik probeer mijn werk altijd naar het filosofische vlak te trekken, zodat er over gepraat kan worden, vooral mijn assemblages en sculpturen lenen zich hiervoor. Ik hoop dat ik, geïnspireerd door Pim Tooster, nog een hoop assemblages mag maken.